جان پناه یکی از بخش های بسیار مهم در هر ساختمان می باشد که در هنگام اجرای آن می بایست به ضوابط از پیش تعیین شده توسط آتش نشانی توجه نمود. در این مقاله از وب سایت ایمن آفرینان قصد داریم به بررسی و مرور مقررات مورد تایید آتش نشانی برای جان پناه بپردازیم و مفاد آن را با شما در میان بگذاریم.
جان پناه چیست؟
جان پناه یکی از اجزای مهم در طراحی ایمن ساختمان است که معمولاً در لبه پشت بام یا بالکن ها نصب می شود و نقش اصلی آن جلوگیری از سقوط افراد به پایین می‌ب اشد. این سازه که ممکن است از مصالح مختلفی مانند بتن، فلز یا شیشه ساخته شود، علاوه بر تأمین ایمنی جانی افراد، به افزایش مقاومت سازه در برابر عوامل محیطی مانند باد نیز کمک می کند. جان‌پناه ها باید طبق ضوابط مقررات ملی ساختمان طراحی شوند تا از لحاظ استحکام، ارتفاع و مصالح استفاده شده، پاسخگوی نیاز های ایمنی باشند.
در برخی پروژه ها، جان پناه می تواند محل مناسبی برای نصب تجهیزات ایمنی همچون سیستم اطفا حریق یا مخفی سازی لوله کشی های مربوط به تهویه و تاسیسات باشد. بنابراین، جان پناه تنها یک دیواره محافظ نیست، بلکه بخشی از سیستم کلی ایمنی و کاربری ساختمان به‌شمار می رود.
ضوابط جان پناه از نظر آتش نشانی: امنیت در لبه بام
همان طور که در بخش قبل اشاره شد. جان پناه (parapet wall) دیواری است که در اطراف لبه بام ساختمان ها یا تراس ها ساخته می شود تا از سقوط افراد جلوگیری کند. اما از نظر آتش نشانی، جان پناه تنها یک عامل ایمنی فیزیکی نیست؛ بلکه در کنترل گسترش آتش بین واحد ها یا طبقات نیز نقش دارد. رعایت ضوابط مربوط به جان پناه در ایمنی ساختمان ها، به ویژه در ساختمان های چند طبقه، الزامی است.
در ادامه به بخش های مختلف زیر می پردازیم.
- حداقل ارتفاع جان پناه
- مصالح مقاوت در برابر حریق
- نقش جان پناه در جلوگیری از سرایت آتش
- دسترسی نیرو های امداد
- ایمنی سازه ای
حداقل ارتفاع جان پناه
بر اساس مقررات ملی ساختمان و الزامات سازمان آتش نشانی:
- حداقل ارتفاع جان‌پناه از سطح تمام‌شده بام یا تراس باید ۱۱۰ سانتی متر باشد.
- در بام هایی که محل تردد افراد است (مثل بام سبز یا بام با کاربری عمومی)، این ارتفاع ممکن است به ۱۲۰ سانتی‌متر یا بیشتر افزایش یابد.
مصالح مقاوم در برابر حریق
جان‌پناه باید از مصالحی ساخته شود که مقاومت کافی در برابر حریق داشته باشند. استفاده از مصالح قابل اشتعال مانند چوب، پلی استر یا کامپوزیت های غیر مقاوم، در ساخت جان‌پناه ممنوع است.
نقش جان پناه در جلوگیری از سرایت آتش
در ساختمان‌هایی که دیوار مشترک ندارند یا در معرض گسترش آتش از طریق بام قرار دارند، جان پناه ها می توانند به‌عنوان مانع انتقال حریق عمل کنند. برای مثال:
- اگر دو واحد ساختمان در کنار هم دارای بام های هم سطح باشند، جان‌پناه بین آن ها باید حداقل ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر بالاتر از سطح بام اجرا شود تا از گسترش شعله به بام مجاور جلوگیری کند.
دسترسی نیرو های امداد
جان پناه ها نباید مانع دسترسی سریع نیرو های آتش‌نشانی به بام ساختمان شوند. به همین دلیل در طراحی آن ها باید فضا یا راه دسترسی ایمن در نظر گرفته شود (مثلاً نردبان ثابت یا درب دسترسی از راه پله به بام).
ایمنی سازه ای
جان پناه باید از نظر سازه‌ای پایدار و ایمن باشد، به ویژه در برابر باد و زلزله. در صورت سقوط، ممکن است خطر جانی برای افراد در معابر ایجاد کند.
کلام آخر ایمن آفرینان درباره ضوابط جان پناه
در این مقاله از ایمن آفرینان به بررسی ضوابط اعلام شده توسط آتش نشانی در خصوص جان پناه در ساختمان ها پرداختیم و اطلاعات مختلفی که در این خصوص ممکن است برای شما مفید باشد را عنوان کردیم. نکته بسیار مهمی که در خصوص ضوابط جان پناه باید بدانید الزام رعایت این موارد در خصوص دریافت پایان کار برای ساختمان می باشد که بسیار حائز اهمیت است.
در پایان شما می توانید سوالات خود را در خصوص ضوابط تعیین شده توسط آتش نشانی را در بخش نظرات از کارشناسان ایمن آفرینان بپرسید، همکاران ما در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.